پیشبرد انتقال انرژی در مسیری واقع‌گرایانه
تاریخ انتشار: ۱۹ شهریور ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۸۶۵۵۵۹۵
«تأمین امنیت انرژی برای همگان» و «کربن‌زدایی» باید دست به دست هم بدهند و برای تحقق این امر با هدف رفع چالش‌های پیش‌روی تغییرات آب‌وهوایی ما به رویکردی عملگرایانه و واقع‌بینانه نیاز داریم.
همه درباره نفت نظر و دیدگاهی دارند و برخی نفت را تنها مقصر پدیده تغییرات آب‌وهوایی می‌دانند، برخی هم بر این باورند که دیگر نباید در پروژه‌های نفتی سرمایه‌گذاری کرد و باید این منابع را در زیر زمین رها و مصرف نفت را متوقف کرد.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
«نفت» تصاویری از ژئوپلیتیک، مصرف‌گرایی، رویدادهای تاریخی جهان، مدرنیته، سریال تلویزیونی دالاس و بازی دنیل دی‌لوئیس بازیگر فیلم «خون به پا خواهد شد» را تداعی می‌کند.
آثار مکتوب و هنری بی‌شماری از جمله کتاب و فیلم تقریباً به همه زبان‌های جهان خلق شده است و در اطرافمان از میز آشپزخانه گرفته تا بالاترین دفاتر در هر خطه و کشور و سرزمینی بحثش داغ است.
با همه این اوصاف، این پرسش مطرح می‌شود که چند نفر از ما درباره نفت و فرآورده‌های تولیدی از آن که در زندگی روزمره خود از آنها استفاده می‌کنیم واقعاً صادق هستیم؟
همگی به‌طور کامل می‌دانیم که وسایط نقلیه موتوری، کشتی‌ها و هواپیماها با بنزین، گازوئیل یا سوخت جت کار می‌کنند.
ما این واقعیت را در نظر نمی‌گیریم که جاده‌ها، باند فرودگاه‌ها و پارکینگ‌هایی که بخشی از مسیرهای رفت‌وآمد روزانه ما هستند یا برای رفتن به مرخصی و تعطیلات از آنها استفاده می‌کنیم، مواد کامپوزیتی متشکل از قیر، فرآورده‌های نفتی همگی مواد اولیه‌شان نفت خام بوده است.
لاستیک‌های خودرو، هواپیما یا دوچرخه‌ای که ما استفاده می‌کنیم حاوی لاستیک مصنوعی هستند که از دیگر فرآورده‌های نفتی تولید می‌شوند.
فهرست لوازم روزانه‌ای را که استفاده می‌کنیم در نظر بگیرید مانند خمیر دندان، دئودورانت‌ها، صابون، دوربین، کامپیوتر، اثاث خانه یا لوازم داخلی، ظروف سفالی، لنزهای تماسی، اندام مصنوعی و قلب، سرنگ‌ها، صفحه‌های خورشیدی و بسیاری از انواع داروها و موارد دیگر همگی از نفت مشتق می‌شوند.
هنگامی که به مصارف پرشمار نفت نگاه می‌اندازیم، می توانیم مسیر تقاضای نفت در آینده را روشن کنیم.
بر اساس چشم‌انداز جهانی نفت سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک)، جمعیت جهان قرار است تا سال ۲۰۴۵ میلادی با ۱.۶ میلیارد افزایش به ۹.۵ میلیارد نفر برسد.
تا آن زمان، اندازه اقتصاد جهانی دو برابر سال ۲۰۲۱ خواهد بود، همچنین باید به یاد داشته باشیم که امروز همه ساکنان زمین از مزایای نفت و مواد ضروری روزانه‌ای که از این کالای راهبردی و فرآورده‌هایش به‌دست می‌آید به‌طور یکسان بهره لازم را نمی‌برند و این همان موضوع فقر انرژی است.
واقعیت غم‌انگیز این است که بیش از ۷۰۰ میلیون نفر هنوز به برق دسترسی ندارند و ۲.۴ میلیارد نفر از سیستم‌های ناکارآمد و آلاینده استفاده می‌کنند که این رویه باید اصلاح شود.
لزوم تولید انرژی بیشتر
معنای همه اینها این است که جهان به انرژی بیشتر و همه اشکال انرژی نیاز خواهد داشت. ما شاهد افزایش ۲۳ درصدی تقاضای اولیه جهانی انرژی تا سال ۲۰۴۵ میلادی هستیم و نفت همچنان سوخت شماره یک در ترکیب سبد انرژی جهان است.
بنابراین چالش بزرگی که جهان با آن روبه‌روست، برآورده کردن رشد تقاضای جهانی برای انرژی، مقابله با فقر انرژی، تضمین امنیت انرژی و البته کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای برای توافق تغییرات اقلیمی پاریس است.
این امر مستلزم همکاری جهانی، استفاده از انواع انرژی و فناوری‌ها و سرمایه‌گذاری در مقیاسی بی‌سابقه است.
طبق برآوردها، صنعت نفت به تنهایی برای ایجاد ظرفیت تولید لازم به‌منظور پاسخگویی به تقاضای انرژی تا سال ۲۰۴۵ میلادی نیازمند ۱۲.۱ تریلیون دلار سرمایه‌گذاری است.
با این حال، به‌دلیل رکود صنعت نفت، شیوع ویروس همه‌گیر کرونا، کم اهمیت جلوه دادن نفت از سوی برخی و تمرکز فزاینده بر مسائل محیط زیستی، اجتماعی و حاکمیتی رقم سرمایه‌گذاری‌های سالانه اخیر به‌طور قابل‌توجهی پایین‌تر از نیاز سالانه بوده است.
ما بدیهی می‌دانیم که رقم پایین سرمایه‌گذاری در انواع انرژی‌ها جهان را به مخاطره می‌اندازد.
در همین حال، اعضای اوپک مصمم هستند که نقش خود را در حصول اطمینان از برآورده شدن نیازهای انرژی جهان ایفا کنند، به نحوی که همچنان برای کاهش آثار سوء محیط زیستی تلاش می‌کنند.
کشورهای عضو اوپک در حال سرمایه‌گذاری در زمینه ایجاد ظرفیت‌های تازه در دو بخش بالادست و پایین‌دست و در عین حال بسیج فناوری‌های پاک‌تر و مجموعه وسیعی از تخصص انسانی به‌منظور کربن‌زدایی از فعالیت‌ها در صنعت نفت هستند.
کشورهای عضو این سازمان سرمایه‌گذاری‌های عمده‌ای را در بخش تولید انرژی‌های تجدیدپذیر و ظرفیت هیدروژن، استفاده از جذب کربن و ذخیره‌سازی، و دیگر فناوری‌ها دارند و در حال ارتقای اقتصاد دایره‌ای کربن با هدف بهبود محیط زیست مجموعه‌های صنعتی هستند.
اوپک بر این باور است که چالش پیش روی ما باید به‌طور دقیق تشخیص داده شود و این تلاش‌ها به کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای مربوط می‌شود و نه روایت غلط جایگزینی یک منبع انرژی با منبع دیگر.
امید است رهبران گروه ۲۰ در دهلی‌نو با توجه به ارکان اساسی انتقال موفق و منظم انرژی، یعنی امنیت انرژی، مقرون به‌صرفه بودن و پایداری، از این مسیر واقع‌گرایانه مطلع شوند.
واقع‌گرایی از همه ما می‌خواهد نقش اساسی نفت در زندگی روزمره را که در شکل‌دهی مدرنیته داشته و همچنان جاری است بشناسیم.
همه درباره نفت دیدگاه و نظری دارند و دلیلش هم آن است که برای همه ما اهمیت دارد.
هیثم الغیص
دبیرکل اوپک
منبع: ویژه‌نامه نشست سران گروه ۲۰ در دهلی‌نو
منبع: شانا
کلیدواژه: هیثم الغیص دبیرکل اوپک انتقال انرژی استفاده می کنیم سرمایه گذاری
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.shana.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «شانا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۸۶۵۵۵۹۵ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
الگوی مهاجرت دانشمندان در جهان چیست؟ / فاصله جغرافیایی کمتر؛ احتمال انتقال دانش بیشتر
به گزارش خبرنگار علم و فناوری ایسکانیوز؛ دانشمندان و محققان معمولا برای پیشرفت شغلی و تحقیقات خود مبادرت به مهاجرت به کشورهای دیگر می‌کنند. مطالعه روی این جابه‌جایی‌ها در سراسر مرزها کار دشواری است و تا همین اواخر عمدتا در حیطه مطالعات موردی و نظرسنجی بوده است. اما با افزایش داده‌های منتشر شده که به طور غیرمستقیم ردپای دانشمندان را به تصویر می‌کشد، به محققان سیاستگذاری و اطلاع‌رسانی فرصت جدیدی برای ترسیم جابه‌جایی‌های جهانی دانشمندان می‌دهد.
درک جریان جابه‌جایی دانشمندان، ردیابی جایی که آنها آموزش دیده‌اند، کشوری که به آنجا مهاجرت کرده‌اند و ربط آنها به رشته‌ای که در آن فعالیت می‌کنند و نوع دانشگاه تحقیقاتی که در آن استخدام می‌شوند، برای سیاست علم و مهاجرت امری بسیار مهم است.
شواهد 2 دهه گذشته نشان می‌دهد که الگوهای گسترده‌تری پیرامون جهانی شدن در حال تغییر هستند که به طور خاص از نظر اقتصادی، سیاسی و فرهنگی به هم پیوسته هستند، زیرا جریان‌های ایده و جابه‌جایی دانشمندان و کلا مردم نه تنها از کشوری به کشور دیگر، بلکه از قاره‌ای به قاره دیگر اتفاق می‌افتد. با این حال تفاوت‌های اساسی بین نوع جابه‌جایی دانشمندانی که از اروپا به آسیا مهاجرت می‌کنند یا آنهایی که از آسیا به اروپا مهاجرت می‌کنند، وجود دارد. درک این پویایی هم از نظر مطالعات علمی و هم از منظر سیاست علمی مهم است. به عنوان مثال، جابه‌جایی دانشمندان بین مناطق فراملی می‌تواند پیوندها با یک جامعه تحقیقاتی ملی را تا حد زیادی تضعیف کند. این به طور بالقوه اثرات منفی فرار مغزها را رد می‌کند و در عوض می‌تواند انتقال دانش مثبت را تقویت کند، چیزی که برخی از محققان آن را «گردش مغز» نامیده‌اند.
در مقاله‌ای که در ماه اوت 2020 در مجله «ساینس دایرکت» منتشر شده، محققان از داده‌های ORCID استفاده کردند. ارکید یا شناسه آزاد پژوهشگران و نویسندگان/مشارکت‌کنندگان برای شناسایی منحصر به‌فرد دانشمندان و دیگر نویسندگان دانشگاهی است. در واقع، ارکید یک سازمان غیرانتفاعی، برای شناسایی همه کسانی است که در تحقیقات، دانش و نوآوری مشارکت می‌کنند، به صورت یکتا شناسایی می‌شود و بین فعالیت‌های علمی آنها با شناسه‌شان ارتباط برقرار می‌کند. این داده‌ها شامل تحصیلات دانشمندان از جمله مدرک تحصیلی، موسسه اعطا کننده مدرک، تاریخ اعطای مدرک، جزئیات شغلی آنها شامل همه سمت‌های پس از دکتری و همچنین کتاب‌شناختی شامل عناوین انتشارات، تاریخ انتشار و نام مجلات مقالات و کتاب‌هایی است که دانشمندان منتشر می‌کنند. بنابراین، داده‌های ارکید می‌تواند فاکتورهایی چون پیشرفت شغلی را برای ترسیم مشاغل و جابه‌جایی جغرافیایی دانشمندان ارائه دهد. از آنجا که می‌توان نقطه شروع جغرافیایی مشاغل علمی دانشمندان را در زمان شناسایی کرد، می‌توان روندهای جغرافیایی را با وضوح بالاتری نسبت به پایگاه‌های داده سنتی کشف کرد.
محققان این مقاله روی 116 هزار و 400 دانشمندی تمرکز کرده‌اند که دارای مدرک دکتری هستند و بین سال‌های 1980 تا 2010 پس از دریافت مدرک دکتری خود حداقل در یک موسسه علمی استخدام شده‌اند. آنها سپس مهاجرت دانشمندان را به سه دسته کوچ داخلی (یعنی در داخل همان کشوری که تحصیل کرده‌اند)، مهاجرت منطقه‌ای (یعنی به یک کشور در همان منطقه) و مهاجرت جهانی (به یک منطقه یا قاره دیگر) تقسیم کردند.
این رویکرد درک بسیار عمیق‌تری از مهاجرت ارائه می‌کند، زیرا گردش دانشمندان مثلاً فرار مغزها و دستاوردهای مغزها (brain drains and brain gains) نه فقط مهاجرت آنها را در سطح بین‌المللی نشان می‌دهد، بلکه به طور ویژه روابط جغرافیایی، سیاسی یا اجتماعی بین جایی که دانشمندان ترک کرده‌اند و جایی که به عنوان مقصد مهاجرت انتخاب کرده‌اند را نشان می‌دهد.
محققان این مقاله می‌گویند: ما متوجه شدیم که مهاجرت بین کشورها از دهه 1980 نسبت به مهاجرت در داخل کشورها راکد مانده است. با این حال، دانشمندانی که در سطح بین‌المللی حرکت می‌کنند، نه تنها به طور فزاینده‌ای در همان منطقه مهاجرت می‌کنند، بلکه به طور مکرر و به مسافت‌های کوتاه‌تر نیز سفر می‌کنند.
مهاجرت علمی نیروی کار و انواع آندانشمندان به دنبال کمک مالی، پیدا کردن تیم‌های تحقیقاتی نخبه و اعتبار از یک کشور به کشور دیگر نقل مکان می‌کنند و این امر تا حدود زیادی به رشته‌های خاص بستگی دارد. این تاثیر به ویژه در میان پراستنادترین محققان جهان که به طور سیستماتیک و دسته جمعی به کشورهایی با سرمایه گذاری‌های تحقیق و توسعه بالا مهاجرت می‌کنند، بسیار دیده می‌شود. البته کیفیت زندگی و نگرانی‌های خانوادگی نیز تا حد زیادی در تصمیم گیری‌های مهاجرت موثر است. برای مثال، بسیاری از دانشمندان و به ویژه بسیاری از زنان تمایلی به مهاجرت فرزندان نوجوان خود به خاطر فرصت‌های شغلی در خارج از کشور ندارند.
نکته دیگری که محققان این مقاله ساینس دایرکت بیان می‌کنند، این است که معمولا دانشمندان با مهارت بالا، وعده‌های رشد اقتصادی، نوآوری و توسعه را از کشورهای مقصد خود دریافت می‌کنند. زیرا هر چه جامعه علمی یک کشور در همکاری‌های بین‌المللی بیشتر مشارکت داشته باشد و مهاجرت بیشتری در میان دانشمندان آن کشور وجود داشته باشد، تأثیر کار علمی آن کشور بیشتر می‌شود.
افزایش مهاجرت علمی به طور نامتناسبی به نفع کشورهایی است که از قبل دارای جوامع علمی بزرگ و با بودجه کافی هستند. نگرانی ناشی از به دست آوردن مزایای مرتبط با مهاجران با مهارت بالا - یا از دست دادن این مزایا در هنگام خروج - از پایان جنگ جهانی دوم منجر به بحث‌های سیاستی و تحقیقات سیاسی در سطح بالا شده است.
چشم‌انداز در حال تغییر مهاجرت علمی جهانییکی از محورهای این بحث، تغییر موازنه قدرت در جامعه علمی جهانی است؛ آن هم با تسلط طولانی مدت آمریکا به طور فزاینده‌ای توسط اروپای منسجم و اقتصادهای رو به رشد در آسیا مثل چین، کره جنوبی و هند به چالش کشیده می‌شود. اگرچه آمریکا در جذب محققان پربار و کارآمد از خارج از کشور موفق است، اما در مقایسه با 20 سال پیش، سهم کمتری از تحقیقات پیشگامانه را در سراسر جهان تولید می‌کند. در واقع، در طول مدت زمان مشابه، بسیاری از کشورهای آسیایی مانند چین و کره جنوبی خود را در زمره تأثیرگذارترین کشورها در علم و مهندسی قرار داده‌اند و از نظر تعداد مقالات تولید شده و تولید تعداد فزاینده‌ای از تحقیقات با استناد بالا پس از آمریکا در رتبه دوم قرار دارند. برای دانشمندان کشورهایی چون برزیل، هند و روسیه، یکی از عوامل محدود کننده اصلی در آسیا مانع زبانی است و دید بسیاری از تحقیقات آنها را محدود می‌کند.
تأثیر مهاجرت توسط خود دانشمندان نیز احساس می‌شود. دانشمندانی که مهاجرت می‌کنند پراستنادتر هستند، دانشمندانی که آمریکای شمالی را ترک می‌کنند به طور متوسط 10 درصد استناد بیشتری به دست می‌آورند و همکارانی که به خارج از اروپای شرقی مهاجرت می‌کنند، 170 درصد بیشتر به دست می‌آورند.علاوه بر این، مهاجرت همکاری‌های علمی بین‌المللی بیشتری را به همراه دارد. به نظر می‌رسد این امر به جای افزایش اعتبار، نتیجه داشتن یک شبکه اجتماعی گسترده‌تر باشد، زیرا اندازه شبکه تحقیقاتی بین‌المللی برای دانشمندان مهاجر بزرگ‌تر از دانشمندان غیر مهاجر است.
بیشتر بخوانید: محقق در 2 دانشگاه آمریکا: نفس مهاجرت خوب است؛ به شرطی که شرایط برگشت وجود داشته باشدعلاوه بر این، دانشمندانی که به دانشگاه‌های نخبه‌تر مهاجرت می‌کنند، عملکرد بهتری نسبت به کسانی ندارند که این کار را انجام نمی‌دهند؛ اگرچه در هنگام رفتن به دانشگاه کمتر نخبه، افت جزئی در عملکرد علمی وجود دارد. افزایش بهره‌وری ناشی از مهاجرت در آن سوی مرزها برای یک فرصت شغلی جدید می‌تواند به زمان نیاز داشته باشد.
گردش منطقه‌ای در مهاجرت جهانیمرزهای جغرافیایی در مورد نیروی کار و محصولات در حال از بین رفتن است، زیرا اقتصادهای سراسر جهان خود را به سمت تجارت آزاد و تولید و توزیع اطلاعات در طول چند دهه گذشته سوق داده‌اند. این اغلب به عنوان نشانه‌ای از جهانی شدن اقتصاد جهانی تلقی می‌شود. شواهد نسبتاً مبهم است. به عنوان مثال، در همین دوره، اقتصاد جهانی در سطح منطقه‌ای به هم پیوسته‌تر شده است، حتی زمانی که در سراسر جهان ارتباط متراکم‌تری پیدا کرده است. بنابراین، اقتصاد جهانی، شاید به طور غیر شهودی، به طور همزمان جهانی‌تر و منطقه‌ای‌تر می‌شود.
این موضوع به طور خاص برای مهاجرت نیز صادق بوده است. شبکه جهانی مهاجرت در چند دهه گذشته به ویژه با ظهور کشورهای مقصد جدید در خارج از آمریکای شمالی و اروپا، بیشتر به هم مرتبط شده است. در عوض، بزرگترین تغییرات در سطح منطقه‌ای رخ داده است، به طوری که اروپا، آفریقا و آسیای شرقی هر کدام در طول یک دوره زمانی بیشتر به صورت منطقه‌ای در هم تنیده شده‌اند. منطقه‌بندی در مقیاس‌های کوچک‌تر نیز عمل کرده است، زیرا الگوهای واضحی در اروپای مرکزی، غربی و شمالی در شبکه مهاجرت پدیدار شده‌اند.
مطالعات نشان می‌دهد که کشورهایی که بیشتر به روی علم باز هستند - یعنی کشورهایی که بیشترین همکاری‌های بین‌المللی و بیشترین مهاجرت را در بین دانشمندان خود دارند - همچنین از تولید تأثیرگذارترین تحقیقات علمی سود می‌برند. ولی با این حال، احتمال همکاری بین هر 2 دانشمند هنوز به فاصله فیزیکی حساس است و احتمال بازگشت به کشور پس از مهاجرت با همان پیوندهای مشترک افزایش می‌یابد. در نتیجه می‌توان گفت که مزایا و هزینه‌های مرتبط با مهاجرت به مسافت طی شده بستگی دارد. به طور خاص، مهاجرت منطقه‌ای ممکن است برای کشورهایی که از «فرار مغزها» رنج می‌برند مضر نباشد، زیرا انتقال دانش ناشی مهاجرتی که فاصله بین کشور فرستنده و پذیرنده کم باشد، محتمل‌تر است؛ یعنی احتمال برگشت نخبه‌هایی که مهاجرت منطقه‌ای کرده‌اند، بیشتر است.
البته ناگفته نماند که این مورد همیشه هم صادق نیست. زیرا برخی کشورها از جمله کشورهای اروپایی وجود دارند که هزینه‌های هنگفتی را برای مهاجرت دانشمندان خود می‌پردازند و برای اینکه آنها را دوباره به کشور برگردانند، مزایای بسیاری برایشان قائل می‌شوند. علاوه براین، محققان علاقه‌مند به وضعیت علم جهانی به کاهش هژمونی یا سلطه‌گری آمریکا و اهمیت فزاینده مراکز تحقیقاتی در آسیا، آفریقا و آمریکای لاتین هستند، روشی مشابه را در پیش می‌گیرند.
به طور کلی، هدف از این مقاله ارائه برخی از اولین آمارهای توصیفی مربوط به نحوه مهاجرت دانشمندان در سطح بین‌المللی است. یعنی چه تعداد از کسانی که از طریق مرزها مهاجرت می‌کنند در مقایسه با کشورهای دور به یک کشور نزدیک می‌روند؟ این میزان در سراسر جهان چگونه متفاوت است و در طول زمان چگونه تغییر می‌کند؟
پاسخ به این سوالات از این رو حائز اهمیت است که شور و نشاط یک جامعه تحقیقاتی ملی به نزدیکی دانشمندانش بستگی دارد، زیرا دانشمندان نزدیک به کشورشان نسبت به دانشمندانی که دورتر هستند، همکاری‌های بیشتری در حوزه تحقیقات با کشور خود دارند.
انتهای پیام/
جاده کندوان یک طرفه شد